نقد کهن‌الگوی «پیر خردمند» در مقامات حمیدی
Authors
Abstract:
«کهن‌الگو» نمایه‌ها و تصاویری ازلی از اندیشه‌های بدوی و کهن است که به واسطة ضمیر ناخودآگاه جمعی بشر در ذهن آدمی انباشته شده‌است. همین انگاره‌ها بخشی از محتویات ضمیر ناخودآگاه فردی را نیز تشکیل می‌دهند و در این میان، «پیر خردمند» نیز یکی از مهم‌ترین این کهن‌الگوهاست که می‌توان گفت چهرة وی، مظهر دنیای معنوی و روحانی و نمونه‌ای از صورت مثالی پدر در جهان اسفل است که فرد را در شرایط بحرانی و دشوار به سوی رهایی و نیکبختی رهنمون می‌شود. در این میان، مقامات حمیدی از آثار برجسته در مقامه‌نویسی پارسی است که در آن، قهرمان داستان هر بار در هر یک از مجالس با چهره‌ای متفاوت و ناشناس به بیان روایات شگفت‌انگیز می‌پردازد تا به این ترتیب، راوی را از تنگناها برهاند و نیازهای وی را با نوعی بزرگ‌منشی و صفات قهرمانانة مثبت برآورده سازد و آنگاه ناپدید شود. از این رو، با دیگر مقامات که اغلب داستان قلاشان و اوباش است، متفاوت است و حول بازگویی مفاهیم عارفانه و معنوی می‌پردازد. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده به نظر می‌رسد کهن‌الگوی «پیر خردمند» در مقامات حمیدی، همواره هدف «وعظ» و «آموزگاری» را پیش رو دارد و به صورت‌های گوناگون از جمله «پیر روحانی»، «پیر مسافر» و «جوانمرد خردمند» ظاهر می‌شود که در واقع، جلوه‌هایی از همان پیر خردمند است.
similar resources
تطبیق پیر مغان دیوان حافظ با کهن‌الگوی پیر خردمند یونگ
شعر حافظ که آینه دنیای خیال‌انگیز و رازآلود وی است، به دلیل پیچیدگی‌های معنایی و هنرورزی‌های زبانی، همواره از متون باز و تفسیرپذیر به شمار آمده و درباره آن از منظرهای گوناگون سخن رفته است. نقد کهن‌الگویی آثار ادبی از فروع نقدهای روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر همچون مطالعات میان‌رشته‌ای دیگر رونق و روایی یافته است. این نقد که به بررسی مضامین و تصاویر کهن‌الگویی در نهاد انسان‌ها می‌پردازد، را...
full textترامتنیت در مقامات حمیدی
کتاب مقامات حمیدی، نمونة خوبی از متونی است که از بطن متون پیشین فرهنگ و ادبیات خویش متولد شده و به فضایی با ابعاد بسیار متنوع تبدیل شده است که در آن انواع نوشتار با هم آمیخته اند و این متن را محل تجمع چندین گونه کرده اند. هدف اصلی در این پژوهش کشف و شناخت انواع روابط متون در مقامات حمیدی است. برای رسیدن به این هدف بر اساس نظریة ترامتنیت ژرار ژنت، 23 مقامة موجود در مقامات حمیدی را تحلیل و بررسی ...
full textپیرنگ در مقامات حریری و حمیدی
مقامات حریری و حمیدی دو اثر منثور در ادبیات کهن عربی و فارسی است که جایگاه ویژه ای نزد سخن شناسان دارد. بررسی عنصر «پیرنگ» در این دو اثر نشان می دهد که حریری برای هر یک از داستان های کوتاه (= مقامات) خود طرحی مستقل و جذاب فراهم کرده و در عین حال،از تک تک آنها برای تشکیل طرح کلی و بزرگتر مقامات بهره برده است؛ ولی حمیدی با وجود تقلید از طرح های داستانی حریری، نه توانست تک تک داستان های خود را د...
full textبررسی و نقد ساختارگرایی حکایت عرفانی « در تصوف » از مقامات حمیدی
مقامات حمیدی؛ نوشته قاضی حمیدالدین ابوبکر بن عمر بن محمود، از 24 مقامه و یک خاتمه تشکیل یافته و از جمله نثرهای مصنوع قرن ششم هجری است که صنایع لفظی در « در تصوف » آن در حداکثر سطح به کار رفته است. این نوشته از باب نمونه مقامه عرفانی این کتاب را بر اساس قواعد ساختارگرایی مورد بررسی قرار داده و در پایان به این نتیجه می رسد که درونمایه این اثر ادبی همواره پند و اندرز اخلاقی- عرفانی بوده است. نویسن...
full textMy Resources
Journal title
volume 22 issue 78
pages 98- 81
publication date 2018-12-22
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023